Öncesinde ‘A Little Princess’ ve ‘Great Expextations’, sonrasında ‘Children of Men’ ve ‘Gravity’ gibi yapımların olduğu Alfonso Cuaron’un filmografisinde, kendi ülkesinde ülkesinin sorunlarını dert eden ‘Y Tu Mama Tambien’ gibi bir filme imza atan yönetmen için, bu filmin başarılı bir sıçrama tahtası olduğunu söylemek mümkün. İki genç arkadaşın orta yaşlı bir kadınla çıktıkları seyahate odaklanan film, bu üç karakterin arasındaki cinsel tansiyonu ön plana çıkarsa da arka planda Meksika’daki sınıf farklılıklarına ve yoksulluğa yer veren sosyal bir film.

Tenoch (Diego Luna) ve Julio (Gael Garcia Bernal) içtikleri su ayrı gitmeyen iki arkadaştır; her yere beraber giderler, birbirlerinin eksik kalan cümlelerini tamamlar, kendi arkadaşlıklarıyla ilgili manifesto yazarlar.Esrar, alkol ve kız arkadaşları üçgeninde ele avuca gelmeyen hızlı bir hayat yaşayan bu ikili, kız arkadaşlarının Avrupa seyahatine gittikten sonra beraber vakit geçirmeye başlarlar. İlerleyen günlerde Tenoch’un akrabasının düğününe gittiklerinde orada ikili Luisa (Maribel Verdu) adında orta yaşlı bir kadınla tanışırlar. Tenoch ve Julio kadına yakın zamanda ‘Cennetin Ağzı’ denilen ıssız bir sahile gidip orada tatil yapacaklarını söylerler ve devamında başarısız birkaç kur girişiminde bulunurlar. Luisa evli bir kadındır ancak onun hikayesine odaklandığımızda kadının çok mutlu bir hayatı olmadığını görürüz. Bardağı taşıran son damla olarak kocasının onu aldattığını öğrenen Luisa ani bir kararla düğünde karşılaştığı ikiliyi arar ve seyahat tekliflerinin hala geçerli olup olmadığını sorar. Böylece artık anı yaşamaya karar veren Luisa ile ergenlik döneminin bütün açlığını taşıyan Tenoch ve Julio bir araya gelir ve yolculuk başlar.

Luisa yolculuk ilerledikçe Tenoch-Julio ikilisiyle aralarında bir bağ kurmaya çalışır ve ortak bir paylaşım havuzu oluşturur. Yalnız kaldığında aldatılmanın ve diğer gizlenmiş sorunlarının acısını çeken ve ağlama krizlerine giren kadın, bir yandan kendi kabullenme sürecini yaşarken diğer yandan Tenoch-Julio ikilisinin büyüme evresine yardımcı oluyor. Luisa’nın yol boyunca Meksika halkıyla temas halinde olması ve onları anlamaya çalışması,  kadının ülkeyi, Tenoch-Julio ikilisinin ise genç nesli temsil ettiğini gösteriyor. Luisa karakteri, aldatılmış, yalnız bir kadın olmasının yanında, yola çıkmadan önce hastaneye giden ancak hikayede nasıl bir sorunu olduğu açıklanmayan bir sürpriz ve yönetmenin bu sürprizini çok başarılı buldum. Çünkü hastaneye gitmek seyircide farklı algılar oluşturabiliyor; Luisa belki ağır hasta belki de hamile, çocuğu aldırmaya gitti ya da normal bir tedavi sürecine devam ediyor, temsil ettiği değer düşünüldüğünde Meksika için de aynı çıkarımları yapmak mümkün; ülke ya hasta ve ölmek üzere, ya neslin devamını sağlayan yeni başarılı bir nesil yetişiyor, ya da bütün bu olanlar bir devinimin parçası. Düğünde arka planda bir adamı korumaya gelen onlarca güvenlik görevlisinin ayakta yemek yemesini, bir restoranda bulaşık yıkayan üç kadını, fazladan kilometrelerce yol yürümemek için yoldan karşıya geçmeye çalışan ve araç altında kalan adamı kadrajın içerisine alan ve onlarla ilgili hikayeler anlatan filmin açık bir şekilde Meksika halkının geçmişi, şimdisi ve geleceğiyle ilgili sıkıntıları bulunmakta. Sıkıntının kaynağı, ülkenin umutla bekleyeceği bir yeni neslin olmaması olarak gösteriliyor zira Tenoch-Julio başarısız bir örnek olsa da ülkenin genç neslini temsil ediyor. Gelecek adına hiçbir kaygısı olmayan ikilinin uyuşturucu ve alkol çukurunda birbirlerine tutamadıkları sözler verdiğine ve aslında bir yalanı yaşadıklarına şahit olan Luisa, bu umutsuz ve boş, yalanlarla dolu yeni nesli modifiye etmeyi kendisine ‘görev’ ediniyor ve bu görevin içeriğinde gençlerin cinselliğe olan bakış açısını değiştirmek de mevcut. Tabi filmi çok fazla cinsellik üzerine yorumlamayı doğru bir seçenek olarak görmüyorum zira film karakterlerin birbirleri olan cinsel temasları üzerine filmi okuduğumuzda çok fazla boşluk oluşuyor. Sadece Luisa ile Tenoch-Julio ikilisinin birbirlerine karşı olan ihanetleri arasında sıkı bir bağ bulunmakta, arkadaşların birbirlerine söyledikleri yalanları ortaya çıkarmalarında Luisa’yla olan ilişkileri önemli bir yer tutuyor. Onun haricinde Tenoch-Julio arasında ortak bir kadın üzerinden yaşanılan çekişmeyi ‘İki erkek bir kadının peşinden koşar çünkü aslında birbirlerini arzuluyorlardır’ gibi bir düşünceyle savunmak ve ikilinin bastırılmış cinsel eğilimleri olduğunu söylemek hikaye de kendisine yer bulamayacak kadar sığ ve genelleme yapılması imkansız bir düşünce. Tenoch-Julio’nun kendilerini keşfetmeleri ve bunun üzerine olgunluğa erişmelerinden bahsetmek de mümkün değil çünkü filmin son sahnesi bunun tam tersini söylüyor.

Filmin sosyolojik altyapısı ana karakterler arasındaki cinsel tansiyondan daha ilgi çekici ve dış sesin kadraja giren hikayelerin önce ve sonrasından bahsetmesi de Alfonso Cuaron’un başarılı bir tercihi. Yoksulluğun dört bir yanı sardığı ve zenginlerle yoksullar arasında bir arada yaşayabilecek ancak birbirlerini fark edemeyecek duvarların olması Tenoch ve Julio arasında da dile getirilmeyen bir sorun. Tenoch zengin, politikacı bir babanın oğlu iken Julio yoksul kesimi temsil etmekte. İkili arasında başlarda hiç gözükmeyen, ancak hikayeye Luisa’nın girmesiyle ve olgunluğa geçiş sürecinin başlamasıyla sınıfsal farklılıklar da ortaya çıkmakta. Her ne kadar Tenoch-Julio ikilisinin abartılı bir şekilde çizildiğini düşünsem de iki karakterin arasında yaşanan sosyo-ekonomik gerilim filmin etkileyici ‘görünmeyen’ kısımlarından.

Alfonso Cuaron ilerleyen yıllarda ‘Children of Men’ ve ‘Gravity’ de daha geniş bir kesim tarafından ilgi görecek olan uzun plan sekanslarının minimal örneklerini bu filmde bolca göstermiş. Sahneleri gerekmediği sürece kesmeyerek ve var olan sahne geçişlerini de doğal ve yumuşak bir şekilde yaparak seyirciyi kolayca hikayenin içine dahil eden yönetmen, karakterler arasındaki kopukluğu hepsini ayrı kadraj içerisine alarak, Luisa’nın eski hayatına vedasını yaşadığı evi boş bir şekilde tarayarak seyirciye anlatıyor ve kendi özel sinema dilini başarılı bir şekilde kullanıyor.

‘Y Tu Mama Tambien’ seyirciye seçmek üzere iki farklı hikaye sunuyor; Tenoch-Julio-Luisa arasında tutarsız bir şekilde ilerleyen cinsellikle dolu hikaye ile arka planda geçen, ülkenin sosyal çöküşüne ve hayatın adaletsiz noktalarına değinen hikaye birbirlerine hiç değmeyen ancak aynı yoldan ilerleyen iki farklı çizgi. İkinci hikayeye odaklanarak filmden keyif almak ve etkilenmek mümkün, birinci hikayenin ise bilerek dengesiz bir zemine kurulduğunu ve aslında başlı başına seyirciyi ayırmaya yarayan bir kandırmaca olduğunu düşünüyorum.

Başrollerde daha sonra pek çok filmde daha beraber oynayan Gael Garcia Bernal ve Diego Luna çok iyiler. 2000’lerde Latin Amerika sinemasının atağa kalktığı dönemin önemli filmlerinden  biridir ‘Y Tu Mama Tambien’.